Om half negen gaan de ogen definitief open en komen we in actie. Zoals dat gaat, vergt een ontbijt in een hotel nogal wat tijd. Vandaar dat het al tegen elven loopt voordat we in onze auto stappen om koers te zetten naar onze doelen voor vandaag: nl de zuid-west-hoek van Friesland, oftewel het Gaasterland: het enige gebied in Friesland waar bos te bespeuren valt.
De Tomtom hebben we zo ingesteld dat hij autosnelwegen vermijdt. Zo toeren we heerlijk door het weidse Friese land.

We rijden door Echten, maar het lukt ons niet om een foto van het plaatsnamenbord te maken. We passeren het Tjeukemeer aan de zuidkant en zetten koers naar het Gaasterland, het land van het Friese bos. Theo van Renzen had gelijk toen hij ons aanraadde dit gebied zeker niet over te slaan. We zagen hem pas geleden in Afferden, hij was lyrisch over het Gaasterland en met name het plaatsje Rijs. We kwamen inderdaad door een mooie streek en een mooi plaatsje, maar daar was ook het mooie zonnige weer debet aan, dan ziet alles er vriendelijk uit. Het hotel met de “originele” naam Gaasterland dat hij ons aanraadde, lag er inderdaad mooi bij. Het was er druk, er stonden veel geparkeerde auto’s en er zaten veel mensen achter de ramen.

Verder maar weer en uiteindelijk komen we aan bij ons eerste reisdoel van deze dag: Stavoren. Staveren zeggen de Friezen.
We parkeren buiten het stadje en na 3 minuten lopen, komen we bij een haventje met allerlei bootjes die daar voor anker liggen. Ook ontwaren we een paar moderne gebouwtjes, waar de VVV in zit. Helaas gesloten … middagpauze, het is na twaalven inmiddels.
We drentelen wat rond en dan pas valt ons het standbeeld van het “Vrouwtje van Stavoren” op. Het is erg klein en staat ook wat lager op een gemetselde sokkel. We gaan het van dichtbij bekijken, maken wat foto’s en lezen het bijpassende verhaal dat erbij vermeld staat. Het doet ons wat grootte betreft denken aan het zeemeerminnetje van Kopenhagen.

We lopen de oude kern van het stadje binnen en komen in een straatje met veel winkeltjes, toeristenwinkeltjes wel te verstaan. We zien een aankondiging van een expositie in een galerie, die houden we in gedachten en prenten het adres (Schans 4) in ons geheugen. We komen bij een brede vaart met aan weerszijden huizen, of beter gezegd huisjes. Bij een doorkijkje tussen 2 huisjes zien we achter die huisjes een dijk opdoemen. Daar moet het IJsselmeer achter liggen en over het frisse gras beklimmen we de dijk en zien we het IJsselmeer voor ons.

Het water ligt vol met zeilschepen en -scheepjes, er staat een flinke bries. Aan de overkant zien we heel vaag Noord-Holland! We besluiten boven over de dijk verder te wandelen, zien zowaar een strandje waar de spaarzame badgasten wegkruipen om zich te beschutten tegen de wind, waarna we uiteindelijk uitkomen bij een sluis met veel bedrijvigheid. Hier komen de bootjes uit het binnenland die op de Friese meren en vaarten gevaren hebben om het IJsselmeer op te varen en andersom natuurlijk. Er is enig niveauverschil maar niet veel, dus het schutten duur niet zo lang. Het is er druk en de scheepjes moeten rustig hun buurt afwachten. Nadat hier het nieuwe van af is, gaan we verder en komen we bij de aanleghaven van Stavoren, waar we in het havengebouw gebruik maken van de wc. Weer een probleem opgelost.

We lopen terug het stadje in en lopen parallel aan de binnenhaven met zijn vele ligplaatsen. De straat waar we door heen wandelen heet “Schans”, hier moet dus de galerie te vinden zijn. Maar eerst komen we bij een andere galerie/museum, gehuisvest in een klein protestants kerkje, de voormalige Gereformeerde Kerk. De naam: “De Staverse Jol”. We stappen binnen en vragen netjes aan een blonde mevrouw die in haar kantoortje bezig is of we eens mogen rondkijken? Tuurlijk mag dat en we lopen de kerk binnen. Het originele interieur is nog duidelijk herkenbaar. Schilderijen, houtsnijwerken en woondecoratie. Het aanbod is heel divers. De schilderkunst is van de maritieme schilder Teun Bakker, die geïnspireerd is geraakt door de zee en het vissersleven. We zijn niet overenthousiast maar kijken geïnteresseerd rond, we zijn de enige bezoekers. Maar dan stapt er een familie binnen die wat vluchtig rondkijkt en dan een discussie begint met de galeriehoudster, die inmiddels uit haar kantoortje is gekomen. Of eigenlijk is het alleen de vader van het gezin die het woord voert. Hij laat duidelijk merken dat hij het niet eens is met de bestemming van de kerk nu, een kerk is een gebedshuis en geen tentoonstellingsruimte. De galeriehoudster brengt hier tegen in, dat de Hervormde en de Gerformeerde Kerk in Stavoren samenwerken en de tegenstellingen tussen beide Kerken vervagen. Beide Kerken houden vieringen in één (ander) kerkgebouw en er is een groep vrijwilligers die dit kerkgebouwtje in stand houdt, waarbij de oorspronkelijke sfeer behouden blijft. Daar is de bezoeker het duidelijk niet mee eens, hij is het niet eens met het samengaan van die Kerken en ook niet met de bestemming van dit gebouwtje. Hij haalt er nog wat Bijbelteksten en schriftgeleerden bij, o.a. Dyonisius (wie dat ook mag zijn) maar ze komen niet tot een vergelijk. Wij staan er met open mond bij en verbazen ons over de starheid van deze persoon en hebben medelijden met zijn kinderen die er wat bedremmeld bij staan. Hoe zal het er thuis in dat gezin aan toe gaan? De familie verlaat het gebouw en we praten nog even met de vrijwilligster. We wensen haar veel succes met de galerie en laten haar weten dat wij in elk geval waarderen wat ze doet!

Enkele huizen (huisjes) verder komen we bij de volgende galerie, duidelijk erg verschillend van de vorige die we bezochten. In een klein huisje is een galerie gevestigd met alleen maar schilderijen die ons wel erg aanspreken. Waarschijnlijk gaan de zaken goed, want voor het huisje is een bouwvakker een mooie hardstenen stoep aan het leggen. Via een plankje stappen we binnen en zien enkele witte kamertjes met mooie frisse schilderijen die ons aan Ootmarsum doen denken. De schilder die in een achterkamertje zit, hoort ons praten en komt te voorschijn. Over een apart brilletje, een dik hoornen montuur met ronde glazen, bekijkt hij ons en begint meteen te vertellen over de stijl van zijn schilderijen en de frisheid van de kleuren. Zijn verf haalt hij uit Zwitserland en de lange zwarte streepjes maakt hij door af te plakken, korte streepjes doet hij uit de hand. Als wij opmerken dat de schilderijen ons aan Ton Schulten doen denken, schiet hij in het verweer. Die opmerking heeft hij wel vaker gehoord, maar hij schilderde al in deze stijl voordat iemand ooit iets over Ton Schulten gehoord had. Vanaf dat moment is de sfeer wat ijzig en is het gesprek ten einde. We zien aan de handtekening die in stilistische blokletters op zijn “meesterwerken” staan, dat hij Kees Kooij heet.

De kunst van Kees Kooij

In het achterkamertje zit ook nog zijn vrouw. Een vriendelijke dame waar we een geanimeerd gesprekje mee houden over schilderkunst, hobby’s, ed.. We hebben het gezien hier, nemen een folder mee en verlaten het pand. Kees is weg, hij is nergens meer te zien.

We lopen terug naar het haventje waar het vrouwtje van Stavoren staat en waar het VVV-kantoor nu wel open zal zijn. Ik wil nog een vlaggetje van Friesland hebben en dat zullen ze daar wel verkopen. Inderdaad, voor € 2,25 helpt een vriendelijk Fries meisje me aan mijn nieuwste verzamelobject. Buiten gaan we in het zonnetje zitten op een bankje en eten ons meegebracht broodje op. Voor ons stopt een groep mensen die luisteren naar een gids, die de geschiedenis van Stavoren vertelt en wijst op het standbeeld van het Vrouwtje. We kunnen goed horen wat hij vertelt.

Dan begint hij te vertellen over een trein die door een stootblok was gereden en midden door een huis was gereden.
Ik herinner me inderdaad dat dit ongeluk pas geleden in het nieuws is geweest. Dat huis was een winkel voor scheepsbenodigdheden en is nu gevestigd is een modern gebouwtje naast het VVV-kantoor. Hij vertelt dat het nog nooit zo druk is geweest in Stavoren door de vele ramptoeristen. Hij wijst in de richting van een omheind huis. Nu pas zien we wat daar gebeurd is. Het is ons niet eerder opgevallen, het ziet er uit alsof daar gebouwd wordt. We besluiten toch maar eens om het van dichtbij te bekijken en zien, als we door het hekwerk (dat afgedekt is met zeilen) gluren dat wat wij dachten dat 2 huizen waren eigenlijk één huis is geweest. Het hele middenstuk is weg. Ook zijn duidelijk de sporen te zien, hoe de trein de stootblok geramd heeft, de herstelde bestrating waar de trein gereden heeft en de twee halve woningen.

Veel is al opgeruimd, maar het verloop van die gebeurtenis is nog goed te reconstrueren en maakt ons bewust van de enorme krachten die door zo’n locomotief ontwikkeld worden. Tussen het huis en de stootblok stond een (gelukkig) lege tankwagen, die de klap nog voor een deel heeft opgevangen.

Later heb ik op internet naar dit ongeluk gezocht. Op maandag 26 juli 2010 stond dit artikel in de Telegraaf: